21/08/2015

Nameyeki vekıri jı bo malper û rûpela Bitlisname΄yê

Bı hın malperên Kurdan yê ku bı zımanê tırki weşanê dıkın ra, hın caran bı sedema weşandına berhemên mın dı nav nıvisên bı zımanê tırki, an ji bı lezandayên bı zımanê tırki, ez ketıme nav dialogê. Mın derheqa zımanê kurdi da û her wusa derbarê politikaya kuştına zımanê kurdi ya dewleta Tırkan da, fıkrên xwe jı malperê ra gotiye. Ez lêxebıtime ku bıdm zanin ku wek mılet zımaneki me heye û karanina vi zımanê ji pivana bıngehin ya welatparêzi û zımanparêzi ye. Dı pratikê da, tenê bıkaranina zımanê kurdi em dıkarın lı hımberê asimilasyona zımanê kurdi rabın.

Lı vır, ez dialoga xwe ya bı rûpela Bitlisnameyê ya lı ser Facebookê ra, dıweşinım:

Jı bo Bitlisnamecom
Dı despêka bloga xwe da mın wusa nıvisiye: "...Lê belê rica mın jı temaşevanan heye: Dema ku wê berhemeki mın jı bloga mın bıgrın û lı ciyeki di bıweşinın, dıvê navê hunermend, navê berhemê û sala çêkırına wê, teknik û mezınahiya wê ji lı bıni bınıvisinın. Ev berpırsiyariyeki ehlaqi ye û merıv dıkare tenê bı vi awayê qedrê keda hunermendan bıgre...
Her wusa, ez naxwazım ku tu berhemên mın lı kêleka an ji dı nav nıvisên bı zımanê tırki da werın weşandın."
http://huneruraman.blogspot.gr/2007/12/despk.html
Jı ber vê yekê, yan qedrê van pivanên mın bıgrın, yan ji berhema mın jı rûpela xwe derinın. 28-5-2015

Birêz Serhad, Me ev wene ji bloga we ne girt. Di Facebooke de hevaleki me ew bikarani bu, më je girt. Piştre sopinereki me je agahdar kır, got ku ya we ye. Me ji cawa ku we xwest me wer ew serrast kır. Eger tu bixwazi em dikarin we rakin. Slav û rêz 28-5-2015

Nameyeki vekıri jı bo malper û rûpela Bitlisname΄yê

Hevalên hêja,

Eve zûva ye ku ez malper û rûpela we dışopinım. Gıraniya weşanên we ne bı zımanê mıletê me ne, lê bı zımanê ku dewleta dagırker jı bo kuştın û wendakırına zımanê me, lı ser me ferzkırıye ye. Bı weşana bı zımanê Tırkan Kurdayeti nabe û bı vi awayê ji merıv jı rıst û zıncirên politikaya asimilasyonê nafılıte, berevajiyê wê, merıv van zınciran hê ji qewitır dıke û wek cıvat û mılet dıbe xulam û koleyên van zınciran. Zımanê tırki zımanê Tırkan e, jı bo wan baş e û bıla lı wan piroz be, lê jı bo me zımanê tırki dıbe zımanê qeyd, zıncir û qefla dı nav dev û mêjiyê me da. Kurdên ku bı zımanê tırki dıpeyvın, dıdın û dıstinın, dıxwinın û dınıvisinın dı pratikê da bûne ispata serketına politikaya zımankuj ya dewleta Tırkan lı ser me Kurdan.

Weşangeriya bı zımanê tırki dıbe ku dı rewacê da be, dıbe ku gelek kes seri lı malper an ji rûpeleki bı zımanê tırki bıdın, dıbe ku tora naskırın û pesna malperê mezıntır bıbe. Lê ev hemi pivanên hejmari ne û ne pivanên kalite û mıletbûnê ne. Dıvê em bı van pivanên hejmari nexapın, dıvê em berê xwe bıdın mıletbûn û kaliteyê. Gelo Kurd wê bı zımanê xwe, bı kultura xwe (ku zıman lokomotiva vi kulturi ye) dı sıberojê da ji wek Kurd bıminın, wê wek mılet berdewamiya xwe bıkın nav garantiyê û bê guman bı vi awayi bıgıhijın hemû maf û huquqa xwe ya mıleti û welati, ku ew ji Kurdıstana serbıxwe û yekbûyi ye? Hemû pırs dı vê derê da ye.

Lı bakûrê Kurdıstanê hebûna zımanê kurdi wek zımanê mıletê Kurd wê deriyê sıberoja ronak jı me ra veke, lê wendabûna zımanê kurdi wê me bıbe ber bı gorıstana zıman û mıletên vemıri û wenda. Dı gorıstana zıman û mıletên vemıri yên Tırkiyê da, vêca nıha zarokên zıman û mıletên vemıri yên weki Laz, Çerkez, Ereb, Arnawud û hwd., bı gotınên grover me ber vê gorıstanê va dıkşinın.

Kurd dıbêjın ku, bı fıkra siyasi ya bı zımanê tırki wê xwe jı politikaya Tırkbûnê û asimilasyonê bıfılıtinın, lê haya wan jê nine, an ji naxwazın bıbinın ku dı pêvajoyeki ne hewqas dûr da, her zıman ruh û kesayetiya merıv dizayn dıke, merıv bı kijan zımani dıpeyve, dıxwine û dınıvise, temaşedıke, dışopine û hwd. merıv pêşi dıbe mensûbê wi zımani û paşê ji dıbe mensûbê wi mıleti ku bı wi zımani dıpeyve.

Jı nıha va nesleki Kurdan peydabûye ku zımanê tırki wek zımanê xwe dıhesıbine. Politikaya ku dıbêje “welatê hevbeş, alaya hevbeş, netewayê demokratik” hê lo-lo ye, lê-lê ya vê politikayê ji ew e ku wê sıbê bêjın ku “zımanê hevbeş ya fıkr û derbırinê”, ku ev ji zımanê tırki ye. Dı pratikê da ev gelek wext e ku jı bo wan wusa ye. Serokê partiyê ku bı zımanê mıletê xwe nızane, serokên bajarvaniyan (belediye), siyasetvan, serokên gerilayan ku bı zımanê mıletê xwe an ji mıletê ku xwedigıravi wê wan rızgarbıke, nızanın. Û ev tışt hemû normal têne ditın. Malwêrani û jıhevketına netewi ev e.

Dı van çend rojên dawi da, pışti ku malpera Bitlisnameyê pêşi lı ser ihtimala şer û paşê ji lı ser şerê dı navbera PKK û PDK-İ da hın nûçeyan weşand, bı dehan kes bı dıjûn û gotınên xırab êrışi Bitlisnameyê kırın. Hıma bêje xwediyê van gotınên niyetxırab hemû bı zımanê tırki dınıvisand. Kurdbûn, mıletbûn, mafê çarenıvisê û mafê avakırına dewleta kurdi ya serbıxwe, alaya kurdi, Pêşmerge, bıratiya dı navbera Kurdan û hwd. hemû dıketın ber vê êrişê. Merıv êdi pêdernedıxıst ka jı van şırovekaran ki Kurd e û ki ji Tırkê nıjadperest e. Zımanê tırki vêca Kurdan dıkare bine vê malxırabiyê. Kurdên bı vi awayi êdi dıkarın jı xwe ra cihaneki çêkın ku dı vê cihanê da do Yalçın Küçük û Doğu Perinçek hebûn û iroj ji Ertuğrul Kürkçü, Sırrı Süreyya Önder û gelek yên weki wan hene. Lê dı vê cihanê da ne jı bo Ehmedê Xani, Qazi Mıhemed, Mele Mıstefa Berzani, Cegerxwin, Qanatê Kurdo û bı sedan kedkarên doza şerefa mıletê Kurd û Kurdıstanê û ne ji jı bo alaya Kurdıstanê, mafê dewletbûna Kurdıstanê ci heye.

Ez lı vır dıxwazım lı ser tışteki dın ji du gotınan bêjım: Dı Bitlisnameyê da gelek resım, gravur û fotograf têne weşandınê. Ev malper û rûpela lı ser Facebookê hê ji dewlementır û balkêştır dıke. Lê ev dokument bê pivanên weşangeriyê yên hevdem têne weşandın. Her resım, gravur û fotograf dıvê bı tevi hın haydari û malûmatan were weşandınê. Wek minak, ku resım an ji gravur (grafik) be, dıvê navê hunermendê ku çêkıriye, sala çêkırınê, teknik û mezınahiya berhemê werın nıvisandınê. Dıbe ku jı bo hın resım û gravuran ev hemû malûmat neyêne peydakırınê, hıngê wek minak, dıvê were nıvisin ku “jı aliyê resam an ji grafikçêkereki nenas va hatiye çêkırınê”. Her wusa gelek resım, grafik û fotograf dı kovar û pırtûkan da hatıne weşandın û Bitlisname van dokûmentan jı van çavkaniyan wergırtiye. Hıngê dıvê navê nıviskar û navê kovar an ji pırtûkê, navê weşanxaneyê, ci û sala çapê were nıvisin. Jı bo fotografên ku dı serdema me da têne kışandın ji, dıvê navê fotografkêş, nav an ji ciyê fotograf lê hatiye kışandın û sala kışandına fotograf werın nıvisandınê. Ev pivan, zanina me ya jı bo dirokê, hunerê û keda destê hın kesan zêdetır dıke. Pivanên bı vi awayi alikariya me dıkın da ku em iroj ji baştır fêmbıkın. Bê guman dıvê merıv van hemû tıştan bı zımanê xwe bıke da ku bıbe mal û mılkê mıletê me.

Serhad Bapir, 28ê gulana 2015


Mın vê nameya xwe ya vekıri dı rûpela xwe ya lı ser Facebookê û her wusa ji wek şırove lı bınê weşana berhemeki mın ya lı ser rûpela Bidlisnameyê dahatıbû weşandın da, weşand. Rûpela Bitlisnameyê hem berhema mın ya ku weşandıbû û her wusa ji vê şıroveya mın jı ser rûpelê derxıst. Mın jı rûpela Bitlisnameyê ra, dı 29-5-2015 da vê mesaja hanê nıvisi:

"Hevalên hêja, Xwıya dıke ku, pışti rexne û ditınên mın yên lı ser weşangeriya Bitlisnameyê, we resımeki mın bı tevi hin şıroveyan jı ser rûpela xwe derxıstiye. Mebesta mın ne ew bû ku wun vi resımi û şıroveyan jı ser rûpelê derinın. Rexne û ditınên mın jı bo qenci û bıhêzbûna Bitlisnameyê bû. Dıvê rûpel û malpera Bitlisnameyê jı bo rexne û ditınan vekıri be. Dı nav xweşiyê da bıminın."


Pışti hıngê, wek bersıva vê nameya mın a vekıri, rûpala Bitlısnameyê ya lı ser Facebookê, dı heman rojê da wek mesaj jı mın ra vê bersıvê şand:


"Serhad, Bitlisname bi tene ji rexneyen dilsoz u adilane re vekiriye, Kesen ku di van xebatên ewqas camêrane ya vê komxebatê de bi tenê, "xizmet ji bo tirkayetiyê", "bêqelitetiyê" dibine, u ji ber bêbaldariyeke ne bi mebesteke xerab yekser ewqas gili u gazincên berhevkiri derdibirine, eşkere ye ku qenciya Bidlisname nafikire. Di saya te de, raya gişti ya kurdi edi sedema asimilasyon u peşketina tirkayeti ya di nava kurdan de dizane: Bidlisname! Bele hemşeri, em xerab, hun qenc! bila herkes di reya xwe de bajo!"


Mın ji, disa jı Bitlisnameyê ra dı 2-6-2015 da van ditınên xwe nıvisi:


"Hevalên hêja,

Tu pırsgırêka mın bı xeta we ya siyasi ra tuneye, kêm-zêde lı ser sıberoja welatê me, em weki hev dıfıkırın. Ez behsa xetera weşangeriya bı zımanê tırki dıkım, ez dıbêjım ku weşangeriya bı zımanê tırki xızmeta asimilasyonê dıke.

Bê guman sedema sereke ya “asimilasyon u peşketina tirkayeti ya di nava kurdan de” ne Bitlisname ye. Em bı politikaya dewleta Tırka ya zımankuj dızanın, ev tıştên ku ez behsa wê dıkım ew e ku, gelo Kurd bı weşangeriya bı zımanê tırki çıqas dıbın pıştpal ya vê asimilasyonê. Gelo Kurd lı bakûra Kurdıstanê û lı Tırkiyê, bı zımanê tırki wê karıbın xwe jı nirê bındestiyê rızgarbıkın û disa wek mıleteki cuda û serbıxwe bıminın û her wusa ji disa wek perçeyeki bırayên xwe yên lı rojhılat, başûr û başûrê rojavayê Kurdıstanê bıminın?

Bê guman sedema nıvisandına van ditınên mın ne ew weşandına resımeki mın ya bı nıviseki bı zımanê tırki ra ye. Ev zûva ye ku ez Bitlisnameyê dışopinım. Her çıqas kêfa mın jı naveroka weşanên wê ra tê ji, pırsgırêka mın bı zımanê sereke (ku ew ji zımanê tırki ye) ya malperê ra heye. Jı ber vê sedemê mın nıvisa xwe nıvisand. Herçi ditınên mın yên lı ser pêşkêşkırın û danasina berhemên weki resım, grafik û fotografan e, berê ji wek şıroveyeki kurt mın lı bınê fotografeki ku malpera we weşandıbû, nıvisiye.

Jı aliyê di va, ev cara pêşin nine ku ez lı ser weşangeriya Kurdan ya bı zımanê tırki û bı awayeki gışti zımanê weşangeriya Kurdan dınıvisım:

Siyaseta bı zımanê tırkî (2005) http://www.rizgari.com/modules.php?name=News&file=article&sid=2394

Aqılê Me, Me Ani Vır 1 (2007)

http://huneruraman.blogspot.gr/2010/06/aqle-me-me-ani-vrdive-ku-kurd-werek-u.html
Aqılê Me, Me Ani Vır 2 (2007)

http://huneruraman.blogspot.gr/2010/06/aqle-me-me-ani-vr-2.html
Aqılê Me, Me Ani Vır 3 (2007)

http://huneruraman.blogspot.gr/2010/07/aqle-me-me-ani-vr-3.html
Malperên Kurdî û Weşangerîya 'Hıma Çewa Hat' (2008)

http://www.rizgari.com/modules.php?name=News&file=article&sid=11882

Rexne: Prensipên Jı Bo Zımaneki Bındest Û Dı Bın Tehlûka Mırınê Da (An ji Çiroka

Kurdên Serdama Nû) (2012)

http://huneruraman.blogspot.gr/2012/12/rexne-prensipen-j-bo-zmaneki-bndest-u-d.html
Her wusa ji, dı gelek nıvisên mın da û hevpeyvinên bı mın ra hatıne çêkırınd da, pırsa zıman jı bo mın gelek muhim bûye.

Ez disa iddia dıkım ku, dema ku merıv jı malpereki Kurdan ya ku gıraniya weşana xwe bı zımanê tırki dıke, pırsa asimilasyonê û sıberoja zımanê kurdi bıke, hem wek Kurd merıv bı berpırsiya xwe radıbe û hem ji alikariya malperê dıke da ku ew ji wek malpereki Kurda, bı berpırsiyariya xwe ya dı derheqê zımanê xelkê xwe bızanıbe û tevbıgere.

Dı nav xweşiyê da bıminın."



No comments: