31/03/2008

NÛDEM wek mıqnatisekê evindarên zıman, edebiyat û hunera kurdi ber bı xwe va kışand.

Dı warê zımanê kurdi da, nıfşe me bû şahıdê du bûyeran: Yek jı van bûyereke kambax e, wek canewareki tıştê ku derdıkeve pêş dıxwe, dıhêre û dıperçıqine. Eviya politika asimilekırına zımanê kurdi ye. Encamên vê politika kambax êdi lı ber çavan ın. Rêxıstınên Kurdan bı zımanê rojname û kovarên xwe, bı zımanê siyaset û danûsıtendınên xwe, çiqas alikariya vê politika dewleta Tırkan kırın, ev hê ewqas nehatiye gotûbêjkırın. Lewra bı zımanê tırki lı dıj asimilekırına zımanê kurdi derketın û daxwaza rızgarkırına Kurdıstanê anin zıman, bı serê xwe dıjberi û xwexapandıneke mezın e. Çewa ku mıroveki serxweş erebaya xwe dajo û dı heman demê da, ji me ra behsa alozi û tehlûkeya bı serxweşi ajotına erebê bıke.
Ya dınê ji, em şahıdê hın xebatên gıranbuha ne, ku ne bı gotınên vala, lêbelê bı kırınên hêja, anagori xwe lı dıj asimilasyonê dısekının, bı pırsa zıman, edebiyat û hunerê va mıjûldıbın. Ev xebat bı me dan fêhmkırın ku jı bo berdewamiya jiyana gel an ji neteweyeki, hewcedariya me bı edebiyat û hunerê ji heye. Ango gel nıkare bı sloganên tûj jiyana xwe ya hisi û ruhi dagıre û dewlemend bıke, mane û naverok bıde jiyanê. Edebiyat û huner ji dıvê bı zımanê me çêbibin, da ku bıbın mal û mılkê me. Ev xebatên he, dema ku em jı bo 20 milyon Kurdên jı bakûrê welatê me bıfıkırın, gelek hındık dıminın. Lêbelê lı dıji lehiya asimilasyona zıman, hış û mêjiyê Kurdan, ev xebat hındık bın ji, gelek hêja û gıranbûha ne, piroz ın. Dı nava van xebatên xwenasiyê da, bê guman ciyeki taybeti yên kovar û weşanên NÛDEMê heye.
Dı dehsaliyên 80 û 90 an da mıjûlbûna bı zımanê kurdi jı aliyê pıraniya rêxıstınên Kurdan va wek tışteki qor, beredayi û bê wate dıhate ditın. Jı xwe hınekan, her sal jı me ra dubare dıkırın ku jı rızgariya Kurdıstanê ra (ew ji serxwebûna Kurdıstanê bû !) tıştek nemabû, lı ber deri bû. Pırsa zımanê kurdi ji dê pışti serketına şoreşe, bı tevayi dê bıhata çareserkirin. Şoreş ji, jı xwı perwerdekari û danûsıtandınên xwe bı zımanê tırki dıkır. Kurda xwest bı keleşkofa zora F15 yên dıjmın bıbın, lêbelê pıhineki lı çekeki xwe ya ku jı F15 ê bı hêztır e xıstın, ev çeka bı hêz ji, bê guman zımanê kurdi bû. Bı du çekên ku herdu hev temam dıkın ranebûn. Hergav dı deplesmana zımanê dıjmın da xwestın bı holê bıleyzın û xwestın bıserbıkevın. Lê neditın ku jı bo Kurda, berxwedana sıvil ya heri mezın; bı kurdi axaftın û danûsıtandın e. Bê guman dıvê parti û rêxıstın ji hebın.
İroj, êdi pıraniya zarokên Kurdan lı welat û lı dervayê welat jı dê û bavên xwe zımanê kurdı hinnabın. Kurdên welatparêz ku jı dê û bavên xwe yên newelatparêz kurdi hin bûn, lêbelê nıha ew bı vi zımani bı zarokên xwe ra napeyvın, ku jıbirkırıbın, ew bı xwe hinnabın û fêri zarokên xwe nakın. Bı vi awayi naveroka “zımanê zıkmaki” berebere vala û pûç dıbe.
Hê ji gelek ronakbir û nıviskarên Kurda pırsa zımanê kurdi bı serketına şoreşe, ango bı damezırandına dewleta Kurdan va, qenebi bı statuya federasyon an ji otonomiya herema Kurdıstanê va gırêdıdın. Ev ditın şaş û xwexapandın e, bı tıralti û kêmbûna hızra netewi a gel qayilbûn e. Lewra ku Kurd bı xwe bı zımanê xwe nepeyvın, nedın û nestinın, weşanên xwe dernexın û wana nexweynın, guhdari û temaşe nekın, bı kurti ku ew bı xwe lı zımanê xwe xwedi dernekevın, ango ku dı warê zıman da pırani asimile bıbın; Hıngê ne tenê serxwebûna Kurdıstanê an ji federasyon, lêbelê bı destxıstına statuya otonomiya çandi ya çend gundan ji mumkun nine. Zıman; ku lokomotifa çand, huner û mêjiyê Kurditiyê ye, hebûna mafên me dıpejırine, sınorên xwezayi yên welatê me dıde nişan. Lewra cûdatiya me wek gel bı Tırkan ra, ne reng û ne ji ola me ye, lêbelê tenê zımanê me ye. Dema ku em dev jı zımanê xwe berdın, em bı xwe, bı destên xwe mala xwe xıradıkın. Dı vê bûyera kambax da sûc û tewan ne tenê yê dıjmın e, lê para me ji dı vi sûci da heye, lewra dı her maleki Kurdan da cendırmeyeki an ji poliseki Tırkan tuneye, ku zımanê me qedexe bıke.
Wun dıbêjın qê, ew dıjmınên ku bı salan zımanê me qedexe kır, zımanê me jêkır, ê lı me were rehmê û dılovaniyê, jı bo xatırê me ê lı seranserê Kurdıstanê da zımanê kurdi bı zoreki lı ser me ferz bıke? Tıştên ku em jı bona hebûna xwe, ango jı bo zımanê xwe nakın, gelo dê dıjmın jı bo me bıke? Dıvê em jıbirnekın ku lı bakûrê welatê me da, ku pêşeroja zımanê kurdi hebe, ev pêşeroj ê bı destê Kurdan bı xwe were avakırınê. Ku Kurd nebın xwediyê hızreki netewi û zımanê xwe neparêzın; ê bı hêsani dı nava Tırkan da û lı welatê xwe da bıhelın û ê wek geleki cuda wunda bıbın.
Ez behsa van tıştan dıkım, lewra weşanên kurdi û her weha NÛDEM ji dı rewşeki weha dıjwar da derketın û jiyana xwe dıdominın. Lêbelê taybetiyeke NÛDEM ê ji heye. Dı rewşeke ku pıraniya weşanên kurdi bı rêxıstınên siyasi va gırêdayi ne, her weha sazgehên ku xwedigıravi neteweyi ne, ew bı xwe ji bı rêxıstınan va gırêdayi ne û xeta siyasi a rêxıstınê dışopinın; NÛDEM bı xeta xwe ya vekıri ya Kurdıstani, lı dervayi pevçûn û aloziyên dı nav partiyên Kurda, deriyê xwe lı hemû Kurdan ra vekır. Cıvateki wek cıvata NÛDEMê cıvateki zındi û saxlem e. Jı ber ku ditın û ramanên cûrbecûr, carna rıkber têne nıvisin û gotûbêjkırın. NÛDEM liberal e û eviya ji camêrti û dewlemendiya Nûdemê ye. NÛDEM wek mıqnatisekê evindarên zıman, edebiyat û hunera kurdi ber bı xwe va kışand.
NÛDEMê bı me daye ispatkırın ku mıroveki tenê ji, tevi hevkarên rınd, kare karên mezın bıke. Dıbe ku hınki jı me ra bêjın ku bı kulilkeki an ji bı çend kulilkan bıhar nayê, lêbelê dıvê bızanıbın ku, dı seqem û sermaya zıvıstana zımanê kurdi da çend kulilkên wek NÛDEMê, lı derveyê welat be ji, beredayi şinnebûn û nepışkıvin. Eviya nişana xêrê ye, mızginiya berbanga bıhara zımanê kurdi dıde me. Dıvê viya jı bona nıviskar û hunermendên dınê ji bıbe minak, çewa ku afırandına berhemên edebi û huneri xebateke ferdi ye, despêkırın û şopandına kovar û rêxıstınên mesleki ji dıvê bı dest û hevkariya navbera ferdan çêbibe. Ew çax em ê karıbın behsa ferdên xwedi berpırsiyari bıkın.
Kekê Fırat Ceweri destê te sax, pênusa te her rewan û bı hêz be.
05/06/2001.

Têbıni: Kekê Fırat Ceweri jı bo 10 saliya weşana kovara NÛDEMê, nıviseki jı mın ji xwestıbû. Haya mın ji jı qerara sekınandına weşana kovara NÛDEMê tune bû. Mın vê nıvisa hanê nıvisi û ev nıvis, dı hejmara paşi (No 39-40, payiz-zıvıstana 2001a) ya kovarê da hat weşandın.

No comments: