Keda Hunermend û Nasnameya Berhemê

Lı ba me, lı ba parti û teşkilatên Kurdan da zihniyeteki hebû û hê ji heye: Xebata endam û aligırên partiyeki tenê lı ser hesabê partiyekê tê nişandan û rola endam û aligıran yan pıçûk tê ditın an ji jı xwe qet nayê ditın. Rola partiyê her wusa rola serokê partiyê pır mezın tê nişandan û berevajiyê wê ji endam û aligır ji bê qedr, bê nav û nasname tê ditın. Her çıqas endam û aligır, bı navê derewin ê "rêheval" tên nişankırın ji, dı rastiyê da ew elemanên partiyeki ne û ew ê dı wexteki da, lı ciheki werın xerckırın. Dı hemu parti, teşkilat û saziyên ne demokratik da merıv leqayê van pratikan tê. Wek nımune her çıqas nav û nasnama her leşkeri hebe ji militarizm û her wusa dewlet abideyên "leşkerê bênav (meçhul)" datinın. Jı bo mekanizma ne demokratik a leşkeriyê qimeta leşkerên mıri êdi tenê ewqas e, her wusa yên sax ji, jı bo kuştın û mırınê tên hazırkırın. Ku qimet û qedr hebe, ew ji jı bo qomutan û serfermandaran ın û dı derecên rutbên wan da ev tên nişankırın.
Eyni zihniyet dı karanina berhemên huneri da ji xwıya dıke. Jı bo wan lı cıheki da bı karanina berhemên huneri muhim e, ew ji wek xeml, ispat û dokumentê tışteki. Ew kesê ku wê berhemê çêkıri ye, ne ewqas muhim e û navê wi ji pıraniya caran nayê nıvisandın, her wusa malumatên lı ser berhemê (sala çêkırınê, teknik û mezınahiya wê) ji nayên nıvisin.
Lı vır ez dıxwazım nımûneyek bıdım: Dı paşiya sala 1997 a û dı despêka sala 1998 a da, jı bo 100 saliya Rojnamegeriya Kurdi mın rêzek grafikan çêkırıbû. Yek jı van grafikan bı navê "Mıqdat Mıthed Bedırxan 1 " bû. Mın du grafikan lı ser Mıqdat Mıthed Bedırxan çêkırıbû û ev ya yeka bû. Ev grafik cara pêşi dı sala 2001 a da, dı pêşangeha mın a Kıtêbxaneya Kurdi ya Stockholmê da, bı tevi 45 grafikên mın ên dın hatın pêşkêşkırın. Grafikên mın hemû lı ser Kurdan bûn, lê belê xeyni çend nas û merıvên mın û çend merıvên rêvebırê Kıtêbxanê, tenê 7 kesên dın dı vekırına pêşengehê da hazır bûbûn. Yani berhemên mın ên grafiki bala Kurdên Stockholmê nekışandıbûn. Vê grafika ku ez behsa wê dıkım, paşê dı sala 2004 a da mın jı malpera Avestayê ra şand û bı vi avayi cara pêşin dı internetê da hat weşandın. Demeki pışti ku hat weşandın, gelek weşanên dın jı xwe ra bırın û bê ku navê hunermendê ku wê çêkırıye û malumatên lı ser berhemê lı bıni bınıvisinın jı xwe ra weşandın. Yên ku heta nıha ez bı wan hısiyame, ev weşan ın: Malpera "Nasname", rojnama "Peyama Kurd", spota bernama "Gava Sêyemin" a Helim Yusıf lı "Roj Tv "da, afişa derketına rojnama "Azadiya Welat" wek rojnameya rojane lı Diyarbekırê.
Çewa ku dı vê nımuneyê da ji xwıya dıke, tu qedra keda hunermend nayê gırtın, jı bo wan wek ispat, xeml û dokument a nûçeyeki, tenê karanina berhemê mıhim e. Çewa ku keda xebata endam û aligırên partiyan, jı aliyê serok û rêvebıran va tê karaninin û dı daviyê da ji endam û aligır bê sıfat û bê şexsiyet tê ditın.
Mın bı xwe, heta nıha çend caran dı derheqê weşandına berhemên mın da, bala weşanên kurdi kışandıye ser vê meselê. Berhemên huneri ku bı destên hunermendan çêdıbın, ne berhemên anonim ın, xwediyê nasnameki ne û wek prensip dıvê merıv qedr bıde keda hunermendan û nasnameya berhemê bı xwe ji.