17/03/2009

Kurddost û Nıviskarê mezın yê Yunan, Nikos Kasdaglis Mır


Nikos Kasdaglis, 2004, gıravaya Rodos’ê. (Foto: S. Bapir)

Mehek beriya nıha, dı 17 sıbata 2009 a da Kurddost û Nıviskarê mezın yê Yunan, Nikos Kasdaglis dı 81 saliya xwe da lı gıravaya Rodosê jı ber nexweşiyê mır.

Nikos Kasdaglis dı sala 1928 a da, lı gıravaya Kos, ya ku hıngê dı bındestê İtalyayê da bû, hate dınê. Dı sala 1933 ya da, pışti erdheja mezın ya Kos’ê, bı tevi aila xwe dıçın gıravaya Rodos’ê. Pışti demeki kın, jı ber ku rejima işkalkar ya İtalyayê mektebên bı zımanê yunani dıgrın û perwerdeya bı vi zımanê yasakdıkın, dı sala 1937 a da jı bo xwendına xwe ya navin, mala xwe bardıkın û dıbın Athina’yê.

Dı dema işkala Yunanistanê jı aliyê Almanyaya Nazi û İtalyaya Faşist da, Nikos Kasdaglis bı awayeki aktiv beşdarê berxwedana lı hımberê işkalkaran dıbe. Lı dıji işkalê dı refên berxwedana rastgıran da ciyê xwe dıgre. Jı ber vê xebata xwe dı sala 1943 ya da jı mektebê tê avêtınê. Ew pışti saleki dınê jı aliyê partizanên çepgır va jı bo 20 rojan tê gırtın.

Pışti ku dı sala 1947 a da “12 Gırava” jı bındestê İtalyayê dıfılitin û bı Yunanistanê va hatın gırêdan, ew pêşi çû gıravaya Kos’ê û pışti çend mehan ji çû lı gıravaya Rodos’ê bıcıhbû û heta dawiya jiyana xwe dı vê gıravayê ma.

Dı dema şerê navxweyi yê Yunanistanê da, êş, cefa û zehmetiyên ku hêzên çepgır dıkışandın bûn sedem ku Nikos Kasdaglis hızra xwe ya siyasi bıguhırine, jı rastgır bû çepgır.
Dı sala 1957 a da bı helbestvan Rena Athanasiadi ra zewıci. 2 Zarokên wan hene, Anna-Mariya dı sala 1960 a da û Xristoforos ji dı sala 1964 a da hatın dınê.

N. Kasdaglis jı sala 1948 a heta sala 1968 a dı şûbeya Rodosê ya Banqa Zıretê da xebıti. Dı dema cunta leşkeriya Yunanistanê da, pışti ku bı tevi 17 nıviskarên navdarên dın beyannameyeki lı hımberê diktatoriyeta leşkeri weşandın, ew jı karê xwe hate avêtınê. Pışti hılweşandına cuntayê vê carê ne wek karmendeki sade, lê wek cigırê mudırê şûbeya banqê vegeriya ser karê xwe.
Dı sala 1982 ya da jı karê xwe yê lı banqê istifadıke û heta dawiya jiyana xwe bı karê nıviskariyê mıjûldıbe.

Nikos Kasdaglis tevihev 18 heb kıtêban nıvisandıye û her wusa ji, hın kıtêban jı zımanê fransi wergerandiye ser zımanê yunani. Heta nıho kıtêbên wi hatıne wergerandın lı ser zımanên dın û her wusa ji bûne senaryoyên hın filimên sinemayê. Wi dı gelek kovar û rojnameyên Yunanistanê da nıviskariyê kıriye. Ew endamê “Şirketa Edebiyatvanên Yunan” û yek jı endamên himdar yê “şirketa Nıviskaran” bû. Wi dı sala 1955 a da xelata dewletê ya edebiyatê sıtandıbû.
Nikos Kasdaglis dı despêka salên 1990 i da bı Kurdan ra dıkebe nav têkıliyê û jı wê çaxê û pê va Kurd û pırsgırêka Kurdi mıjarên sereke yê nıviskariya wi ne. Kıtêbên wi yên lı ser Kurdan ev ın:

1- “Ararat Brûskê Vedıde”, 1994.
2- “Allahu Ekber”, 1998.
3- “Xwina Şiyar ya Mıriyan”, 1999.

Kıtêba wi ya heri dawi ya ku hatiye weşandın,“Tadeyi - Nıvisên lı ser Zordariyê” ye. Ev kıtêb jı hılbıjartıneki jı hın nıvisên ku dı navbera salên 1952 û 1998 an da hatıbûn weşandın pêktê û bı tevi grafikên Serhad Bapir hate weşandın. Dı van çend salên dawi da kıtêbeki di ji dı destê wi da hebû ku ew ji lı ser “Hılkışandına lı ser Araratê” bû, lê ez nızanım ka vê kıtêba xwe temamkır an na.

Nikos Kasdaglis nıviskareki mezın yê Yunanistanê û dosteki hêja yê mıletê Kurd bû û ew bı hêza pênusa xwe, mıletê Kurd bı mıletê Yunan da naskırın. Hêvidarım ku wê dı sıberojan da hın Kurd an ji Yunan karıbın berhemên Nikos Kasdaglis wergerinın ser zımanê kurdi.
Serhad Bapir, 17 adara 2009 a.

No comments: