İllizyona Şoreşê

Kekê Nazim Zaza dı Facebookê da, dı şıroveya xwe ya lı ser nıvisa mın ya bı navê “Fırseta Diroki û Labirentên Tari” wusa dıbêje: “Ki dıde bıla bıde, bıgre u mér be, bernede. Başur jı usa lé hat.”

Jı ber ku ev ditın dı nav me Kurdan da gelek zêde ye, ez dıxwazım lı ser vê ditınê hın ramanên xwe bıbêjım. Bıngeha vê ditınê jı wê baweriyê tê, ku xwedigravi lı “Rojava” şoreşeki çêbûye û Bınxeta Kurdıstanê hatiye rızgarkırın û PKK ji jı bo parastına vê şoreşê şerê lı hımberê Daiş, Cebhet El-Nusra û hın komên Artêşa Azad dıke. (Ev hêzên he lı hımberê rejimê ji şerdıkın, dı nava xwe da ji û her wusa nişan hene ku hın hêz lı dıjê hêzên dın carna jı aliyê rejımê va ji têne bıkaranin. Tê gotın ku Daiş heremên ku petrol jê dertê kontroldıke û petrola “xwe” ji dıfroşe rejimê.)

Xwediyê vê ditınê nabêjın ka PKK “Rojava” çewa û jı kê rızgarkır? Rast e ku ev hêzên navbori êrişi heremên Kurdan dıkın, Kurdan dıkujın û dırevinın. Em vê yekê rûreşdıkın û bı vê yekê gelek dıêşın. Lê rastiyeki dın ji heye ku PKK ya heremên Kurdan qontroldıke van hereman jı rejima Suriyê bı emaneti sıtandiye û her wusa dı hın bajaran da ji hêzên leşkeri yên rejimê hene. Bı ditına mın Kurd ne mecbûrê vi şeri bûn, dıkarıbûn bı awayeki yekgırti wek Eniya Kurdıstani daxwazên xwe jı rejimê ra ji û jı muxalefeta Suriyê ra ji bıgotana û herema xwe lı dıji herduyan ji bıparasta.

Lı başûrê Kurdıstanê, Kurdan jı salên 1920an heta salên 1990i, pêşi lı hımberê İngilizan û paşê ji lı hımberê dewleta Iraqê jı bo mafên xwe yên netewi bı dehan salan şerkırın. Serokên pêşmergeyan ne weki Abdullah Öcalanê ku ew lı Şamê dı bın qontrola muxaberata Suriyê da bû, lê ew lı serê çiyayên Kurdıstanê dı nav pêşmergeyên xwe da lı hımber dıjmın şerkırın. Destkevti û tecruba başûrê Kurdıstanê pışti hınde xebat, şer, şıkestın, nefıkırın Enfal û qırkırınan pêk hat.

Bêguman jı aliyê Iraqê va dagırkırına Kuweytê (1990) û şerê Amerikayê lı dıji Saddam (1991) vê pêvajojê bıleztırkır, jı bo Kurdên başûr ev bû şanseki mezın û disa Kurdên başûr dı sala 2003 a da, dı şerê hılweşandına rejima Saddam da, ku disa bı pêşengiya Amerikayê va hatıbû despêkırın, bûn hevkarên Amerikayê û bı vi awayê qezenc û serketına xwe berfırehtırkırın. Iraq bû dewleteki federal û herema Kurdıstanê ji bı sistemeki federali bı Iraqê va gırêdayi ma. Dı van 11 salan da başûrê Kurdıstanê ber bı dewletbûnê va gavên mezın avêt, dı warên leşkeri, abori û ya heri muhim ji dı ruhiyeta xelkê da, jı bo serxwebûna Kurdıstanê bıngehên zexm dani. Bê guman pırsgırêkên Kurdan bı hukumeta navendi ya Iraqê ra hene, lê Kurd wek hêzeki qederek xwırt aliyeki van pırsgırêkan ın û hukumeta Iraqê nıkare tıştan lı ser Kurdan ferzbıke.

Kurdên perçeya Kurdıstanê ya dı bındestê Suriyê da, jı avabûna PDK a Suriyê (1957) û pêva, bı rêxıstıni jı bo heqên Kurdan têkoşinê dıkın. PKK bı pışgıriya dewleta Suriyê lı bakûrê Kurdıstanê dest bı şerê çekdari kır û vi şeri bı salan domand. Serokê PKKê nêzikê 20 salan dı bın qontrola rejima Suriyê da lı Suriyê da ma û disa lı gor daxwaza rejima Suriyê, PKK berê xortên Kurdên Bınxetê da bakûrê Kurdıstanê. Hêz û enerjiya Kurdên Bınxetê ne jı bo bıdestxıstına mafên netewi yên Kurdên Bınxetê lê jı bo şerê bakûrê Kurdıstanê hate xerckırın. Serokê PKK jı bo mafên netewi yên Kurdên Bınxetê nebû xwediyê tu daxwazi, tıştek jı rejimê nexwest û rejima Suriyê ji tu mafi neda Kurdan. Berevajiya vê yekê, PKK bı pıştgıriya rejima Suriyê bêhn lı partiyên Kurdan yên vi perçeya welatê me çıkand.

PKK heremeki bakûrê Kurdıstanê tu car nexıst bın qontrola xwe, lê bû hêzeki mezın. Wek partiki ne demokratik û diktator kengê jê hat qadır û terafdarên partiyên dın yên Kurdan kuşt, lı Ewrupayê bı dehan qadırên xwe û yên jı partiyên dın kuşt, avête ser şevên pirozkırına Newrozan û bêhn lı partiyên Kurdan çıkand. Nıha eyni kari bı berfırehtır lı hımberê Kurdên welatparêz yên Bınxetê dıke. Nıha lı wır hê hukumraniya PKK ya rasteqini pêknatiye, ev hukumdariya nıha hukumdariya bı icazet ya bı emaneti ye. Û dı vê hukumdariya bı emaneti da lı hımber hêzên dın yên Kurdan dest bı terorê kırıye.


PKK çavlılêye ku lı bakûrê Kurdıstanê ji bıgıhije hukumdariyeki dı bın qontrola dewleta Tırkan da. Her çıqas pêkanina vê ihtimalê nıha xwıya nake ji, disa ji tecrubeya “Rojava” rûyê rasteqini ya PKK nişanê me dıde, ku ev ji bê tehamuliya lı hımberê tu raman û hêzên dın ya Kurdan e. Jı nıha va gelek nişan hene ku dı sıberojê da wê PPK lı hımberi Kurdên serxwebûnxwaz yên ku projeya “cumhuriyeta demokratik” ya Tırkiyeyê û “Tırkiyebûnê” napejırinın dest bı êrişan bıke.

Dewleta Suriyê ya ku lı ber hılweşinê ye, qontrola başûrê rojavayê Kurdıstanê bı emaneti teslimê PKKê kır. PKK ji qontrola xwe bı berterafkırın, gırtın, nefikırın û kuştına qadırên tevgera kurdi pêktine. Rejima Suriyê bı jiriti û qurnazi Kurdan perçekır: aliki Kurdan bı rejimê ra ye û ev ali aliyê dın yê lı dıji rejimê ye berterafdıke. Bı vi awayê Kurd bı hêz nıkarın beşdarê muxalefeta Suriyê bıbın da ku lı wır gıraniya wan hebe. Ku rejima Suriyê hılweşe, hıngê Kurd wê wek hêzeki jı aliyê rejimê va bıkarhati, bê insiyatif û bêkêr lı meydanê bıminın û anagorê layıqê vê bıkaraninê ji wê “bıgıhijın” xwedi mafê xwe.

Bê guman dıjmın tu caran bı rıheti Kurdıstana me nade me da ku em ji "mêr bın û bıgrın û bernedın". Ku mêrani hebe, dıvê em vê mêraniyê ne lı hımberê Kurdên welatparêz, lê lı hımberê dewlata diktator a Suriyê nişanbıdın.

Kurdên başûr dı dema şerê derxıstına Iraqê jı Kuweytê (1991) û şerê hılweşandına rejima Saddam da (2003) nebûn hevkarê dewlata Iraqê, da ku bı emaneti Saddam qontrola Kurdıstanê bıde wan. Lê wan van şeran wek fırseteki mezın hesıband jı bo hılweşandına rejimê û jı bo bıdestxıstın û berfırehkırına destkeftiyên xwe.

Rejima Iraqê hılweşiya, Kurdan beşeki mezın yê başûrê Kurdıstanê da hukımdariya xwe zexmtırkır û jı bo heremên di yên veqetandi ji bûn xwedi hêz û gotın, (Bê guman, dıvê merıv jı bo politikaya heremên veqıtandi siyaseta başûrê Kurdıstanê rexnebıke.) Kek Mesud Berzani bû serokê herema Kurdıstanê û lı ser textê serokkomariya dewleta federal a Iraqê ji Mam Celal rûnışt.

Siyaseta bı pêşbin û ya rast ev bû, ne ya weki siyaseta PKK ya bı hevkariya bı rejimeki ku hemû dewletên bı hêz yên demokratik lı dıj ın û tenê dewletên totaliter û diktator yên weki Rusya, Çin, İran, şiiyên İraqê û Hızbullaha Lıbnanê bı pê ra ne.

18yê gulana 2014

Fırseta Diroki û Labirentên Tari

Ev qederek wext e ku em bûyerên perçeya başûrê rojavayê (çewa ku nıha ev nav bûye moda, “Rojavayê Kurdıstanê”) welatê xwe dışopinın.

Ev gelek wext e ku bûyerên gelek gırıng ku wê sıberoja vi perçeya Kurdıstanê tayinbıkın lı perçeya Kurdıstanê ya dı bındestê Suriyê da dıqewımın. Kurd ku wê bıbûna beşeki muxalefeta lı hımberi rejimê (weki tecruba başûrê Kurdıstanê), jı aliyê rejimê va hatın perçekırın. Rejima Suriyê heremên Kurda teslimê PKK (ez PYD û YPG yê jı PKK cıhê nahesıbinım) kır. PKK bı imkan û pışgıriya rejima Suriyê lı vê perçeya welatê me da bû hêz û gıhişt hêz û tevgera hukumkırınê. PKK navê vê hukımdariyê dani “Şoreşa Rojava”.

Ev hukumkırın, bı xwe ra teroreki PKK ê lı hımber hemû hêzên dın yê Kurdan ani. Endam û qadırên gelek partiyên Kurdan bı destê vê sistema PKK hatın kuştın û gırtın. Şewıtantın û sergırtına buroyên partiyên Kurdan bûn tışteki rojane. Terora PKK jı terora berê ya rejıma diktator a Suriyeyê bı qat bı qat zêdetır bûye. Jı ber vê terorê, êdi partiyên Kurdan nıkarın lı hımberi rejıma Suriyê xwepêşandanan ji pêkbinın, lê belê aligırên diktator Esat kengê dıxwazın dı bajarên Kurdan da (Qamışlo û Hesekê) xwepêşandanên pışgıriya rejıma xwe pêktinın.

Em dızanın ku, jı ber gelek sedeman beşek muhalefeta Suriyê berê xwe dane vê hukumraniya PKK. Êdi rojane xwin dıherıke. Dı nav mıj û morana xwin û kuştınê da, êdi sıberoja xelkê me yê vi perçeya Kurdıstanê ketiye nav labirentên tari.

PKK ya ku lı bakûrê Kurdıstanê bı salan partiyên dın yê Kurdan lı hımberê rejima Tırkiyê bı şernekırınê rexnedıkır û navê xayintiyê lı wan danibû, vê carê şerkırına lı hımberê rejima Suriyeyê lı partiyên Kurdan qedexedıke! Jı wan ra dıbêje ku, ku wun ji dest bı şer bıkın, hıngê em ê ji şerê we bıkın. Nıha ji endam û qadırên partiyên Kurdan têne gırtın û bı zoreki wan dışinın başûrê Kurdıstanê. Heta nıha gelek caran nehıştın ku serok û qadırên partiyên Kurdan yê vê perçeya welatê me jı başûrê Kurdıstanê vegerın qada xebata xwe. Pratika PKK ev e lê belê dı heman demi da ji partiyên dın yên Kurdan sûcar dıke û dıbêje ku “ew lı Hewlêrê dı otêla da têkoşinê dıkın”! Ev politikaya durûtiyê ye.

Gırtın, nefikırın û kuştına siyasetvanên Kurdan dıvê her dem were lanet û rûreşkırın. Ev yek, ne tenê dema ku bı destê dıjmınên me tê kırın, lê dı eyni demi da dema ku bı destê hın Kurdan bı xwe ji tê kırın dıvê were lanetkırın. Dı pırsên weki mafê mırovan û demokrasiyê da cotpivan ruhê mafê mırovan û demokrasiyê dıkuje û vêca van gotınan dıke xemla veşartın û xapinê. Gırtın nefikırın û kuştına Kurdên ku jı bo sıberoja welatê xwe weki PKKê nafıkırın, dıvê were lanetkırın.

Bêtehamulbûna lı hımberi her ditın û ramanên cûda, xeta sereke ya PKKê ye. Xırabi û terora ku bı salan bı destê dewleta Suriyê dıgıhişt Kurdên Bınxetê nıha bı destê YPG - PYD ya PKK ê dıgıhije Kurdên dıjberên rejıma Suriyê. Avakırına “kantonan”, derxıstına “qanûna partiyan” û tıştên dın hemû jı bo rêlıbergırtına partiyên dın yên Kurdan e û jı bo itaata jı bo PKKê û rejıma Suriyê ye.

Hemû parti û rêxıstınên Kurdan bêyi ku jı cıheki destûrê bıstinın, dıvê karıbın xebatên xwe yên siyasi, leşkeri û kulturi bıkın. Heta ku hılbıjartınên azad lı vê perçeya Kurdıstanê da pêk bê, heqê tu kesi tune ku bêje, "yekane hêza siyasi, leşkeri û kulturi ez ım". Bê guman, pışti hılbıjartınan ji, dıvê jı bo hemû aliyên Kurdan mafê xwerêxıstınkırına siyasi hebe û tu asteng lı hımberi eşkerekırına bir û baweriyan, xwepêşandanan û weşanên serbıxwe tunebın. Ew tehamul û qedrê ku em jı dıjmınên xwe ji bo xwe dıxwazın, dıvê em Kurd karıbın lı hımberê hev ji nişanbıdın.

Lê dıvê em bızanıbın ku sistema siyaseta PKKê ev e. Yek serok, yek parti, yek ideoloji û berterafkırın û qedexekırına her dengê ku weki wan nafıkıre. İsal me nımûneyên vê siyasetê dı dema hılbıjartınên bakûrê Kurdıstanê û lı Tırkiyê da dı êrişên lı dıji partiya Kurdan Hak –Parê da ji dit. Ev sistemeki totaliter û diktatori ye û PKK ê vê sistema xwe nıha lı perçeya başûrê pıçûk ya welatê me da bı alikari û hevkariya rejima diktator a Suriyê daniye. Mıletê Kurd tenê wê xırabiyê jı vê sistemê bıbine.

Jı aliyê di va, lı başûrê Kurdıstanê, YNK ya ku ev e çend sal ın ku dı nav kriza siyasi da asêmayê, dıxwaze bı rêya hevkariya bı PKK ê ra disa ew dıjmıntiya xwe ya berê ya lı hımberê PDK ê geşbıke. Bawerdıke ku wê bı vi awayi tesira tevgera Goranê kêmbıke û disa bıbe YNK ya berê ya “%50” yan. Lê naxwaze bıbine ku “dı bınê pırê da gelek av derbasbûye” û PDK nıha jı berê bıhêztır, nıha bûye pêşenga avakırına dewleta Kurdıstanê ya serbıxwe.

16ê gulana 2014 a