Hunermendê nemır
Mıhemed Şêxo 25 sal beriya nıha jı vê vê dinyaya bêbext barkır û çû.
 |
| Mıhemed Şêxo, 2014, pênus, 24x16 cm |
Ku ez hunermendên Kurd yên beşa kurdi ya
radyoya Yerivanê danım aliki, tu hunermendeki Kurd weki Mıhemed Şêxo tesir lı
mın nekıriye. Gelek sedemên vê tesirê hene û ez ê lı vır bêjım.
Cara pêşi dı sala
1979 a da lı Stenbolê mın dı kaseteki da dengê M. Şêxo bıhist. Dı wan salan da
lı Stenbolê, çend Kurdên perçeya Kurdıstanê ya Bınxetê lı zaningehan da
dıxwendın. Hevaleki bı navê Nejad ku ez dıbêm qê ew bı xwe jı Nısêbinê bû û
dıxtoriyê dıxend, ew kaset lı ba wi bû. Dı wan salan da lı ba me Kurdên bakûr
êdi efsaneya nav û hunera Şıvan Perwer belavbûbû.
Dı sala 1984 a da,
pışti fırariya 2 salan, mın wek penabereki politik xwe sıpart Yunanistanê. Dı
sala 1985 a da wek bursiyerê Enstituya Kurdi ya Parisê, jı bo xwendınê ez çûm
bajarê Saloniki. Lı wır komeki xwendekarên zaninigehê hebûn ku jı her çar
perçeyên Kurdıstanê bûn. Lı ba Kurdên perçeya Kurdıstanê ya Bınxetê ez cardi
leqayê nav û muzika Mıhemed Şêxo hatım. Ev xort û keçên jı Bınxetê, dema ku
behsa M. Şêxo dıkırın, bı qedır û germiniyeki mezın behsa wi dıkırın. Vê yekê
tesireki mezın lı mın kır û meraqa mın ya lı ser hunermendê nemır zêdetır bû.
Çı kasetên M. Şêxo ku lı ba wan Kurdên Bınxetê hebûn mın hemû jıbergırt, bı
dehan caran guhdarkır û lı ba xwe parast. Dı salên 1990-1991 a da, dema ku mın dı
Radyo Kivotos a lı ser pêlên FM ê da, hefteyê rojek bernameya xwe ya 2 sıeti pêkdıani,
lı kêleka sıtranbêjên dın yên Kurd, mın gıraniyeki taybet dıda sıtranên M. Şêxo.
Lı kêleka
hunermendiya Mıhemed Şêxo, jiyaneki wi yê têkoşer yê bıjare ji heye, huner û
kesayetiya wi hev temamdıkın, ew nakokiya çewa ku dı hınên dın da heye, lı nık
wi tuneye. Jı bo wi mıletê wi bındest bû û welatê wi yê ku wi her dem yekperçe
dıhesıband, jı aliyê 4 dewletên dagırker va hatıbû perçekırın û parvekırın. Wi
dıxwest mıletê wi weki hemû mıletên dın yên serbest, bı serbılındi bıji û xwediyê
welatê xwe be, bıbe serbıxwe.
Wi dı sê perçeyên
Kurdıstanê da xebatê jı bo serbestiya mıletê xwe kır, lı başûrê Kurdıstanê bû
pêşmergeyê şoreşa Mele Mıstefa Berzani, pışti ku şoreş şıkest, bı tevi
pêşmergeyan lı rojhılatê Kurdıstanê bû penaber. Dema ku pışti gelek salan
vegeriya perçeya Kurdıstanê ya Bınxetê, dewleta diktator ya Baasê disa wi rehet
nehışt, çewa ku berê ji kırıbûn, disa wi gırtın, zından û êşkence...
Lı vır dıvê merıv
behsa karekterê sereke yê rejima diktator ya Hafız Esad bıke: Diktator Esad
beşeki Kurdên Bınxetê xıstıbû bın qontrola xwe. Bı şertê ku wê dı bın qontrola
rejımê da be û wê rexneyeki pıçûk ji lı rejımê neke, hın aktivite lı Kurdên
Bınxetê serbest bû. Dıviya kesi behsa Kurdıstanê nekıra, bı taybeti ji perçeya
Kurdıstanê ya dı bındestê Suriyê da. Dıviya kesi jı bo Kurdên Bınxetê ew mafên ku
jı mıletbûnê dızên, yên weki nasnameya mıleti û mafên zımanê zıkmaki nekıra.
Yên ku bıkırına, jı bo wan, weki dı her sê perçeyên dın da ji wusa bû, zından û
êşkence û her wusa ji gırtına bê dadgeh û zındanên ku destûra serilêdana
gırtiyan nedıdan jı bo xızmên gırtiyan, hebûn. Rejıma diktator ya Suriyê ev bû.
Vê rejıma diktator PKK xıst bın baskê xwe û xwedikır, lı dıji tevgera Kurdên
Bınxetê yên ku mafên Kurdan dıxwest bıkarani û bêhna wan çıkand û pışta wan
şıkand. Rejima Suriyê bı rêya PKK, berê bı hezaran xortên Kurdên Bınxetê da
bakûrê Kurdıstanê, lê wê tu mafi neda Kurdan.
Mıhemed Şêxo van
tıştan tev dıdit, itibara xwe bı PKK neani û lı hımber rejıma Suriyê ji stûyê
xwe xwarnekır. Bedela vê yekê çıbû wê ji
da: gırtın, zından û êşkence. Tıştê ku dı kesayeti û hunera M. Şêxo da heri
zêde bala mın dıkşine ji, jı xwe ev e. Ka bala xwe bıdın van sıtranbêjên pepûk
û mırid yên van 30 salên dawi: Kê sıtraneki jı bo “mezınbûna serok Apo” negot?
Bêrê ji, lı başûrê Kurdıstanê kê jı bo “mezınbûna serok Saddam” sıtraneki negotıbû
û çı hate serê kesên ku negotın?
Herçi hunera
Mıhemed Şêxo ye, wi dı muzika kurdi da ekoleki nû avakır. Bı reng û hasasiyeta
dengê xwe, ew bû dılşewat û dengvedana trajediya mıletê xwe. Jı ber vê yekê ye
ku sıtranên wi hınde tesir lı merıv dıkın. Ew lı hımber kıryarên dıjmın, bı naveroka
sıtranên xwe asê û bı rık e, bı serbılındi azadi û rızgarixwaz e. Sıtranên M. Şêxo iroj
dı her çar perçeyên Kurdıstanê dengvedane û hunera M. Şêxo tesir lı gelek
hunermendên nûgıhişti dıke.
9ê Adara 2014
